Mijn opa en oma (ik heb ze helaas nog maar aan één kant) waren relatief jong toen de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. Die gebeurtenis, in combinatie met dat het leven vroeger nu eenmaal een stuk minder luxe was dan nu, heeft ze zuinig gemaakt op manieren waar ik me soms nog steeds door laat verrassen. Een van de belangrijkste lessen die ik van hen heb geleerd, is blij te zijn met wat je hebt. Het heeft geen zin om naar een ander te kijken; als je ziet wat je allemaal zelf hebt – en dan heb ik het niet eens over puur materiële bezittingen – dan ben je waarschijnlijk al hartstikke rijk.
Maar: ook als het gaat om praktische zuinigheid, dan kun je veel leren van grootouders in het algemeen. Zij komen uit een tijdperk waarin er veel minder was dan nu, waardoor ze dus ook leerden hoe ze zich konden redden zonder allerlei accessoires en artikelen die we nu misschien wel eens onterecht bestempelen als ‘noodzakelijk’. En daar kun je dus behoorlijk wat van leren.
Wegwerpartikelen zijn van ‘nu’
Wist je bijvoorbeeld dat er vroeger eigenlijk vrijwel niets was dat je weggooide? Papier werd hergebruikt als kladpapier als er nog ruimte op was om te schrijven, anders – of bijvoorbeeld als het ging om een bedrukte krant – kon het gebruikt worden als isolatiemateriaal of soms toiletpapier. Dat laatste lijkt me nu niet geweldig meer, maar ook nu kun je papier gebruiken ter isolatie, als ‘hip’ inpakpapier, voor het opvullen van een pakketje dat je verstuurt of in de brikettenmaker (waarschijnlijk richting de winter weer leverbaar), waarna je het kunt gebruiken om je huis te verwarmen.
Potjes bewaarde je om later producten in te maken, bijvoorbeeld sauzen, groenten, jam, enzovoorts. Plastic zakken – bijvoorbeeld de vuilniszak – gooide je leeg in plaats van weg. Kleding werd eerst vermaakt en daarna gebruikt voor andere artikelen. Zo kun je bijvoorbeeld de bovenkant van sokken gebruiken om boorden te maken aan een pyjamabroek en kapotte panty’s werken prima als vulmateriaal voor een kussentje of knuffel. En houd je uiteindelijk alleen maar lapjes over? Dan kun je daar natuurlijk een (quilt)deken van maken.
Met toiletartikelen kun je heel veel langer doen als je de tandpasta helemaal oprolt en daarna open knipt, de shampoo/badschuim/conditioner steeds aanlengt met een beetje water, restjes zeep bij elkaar gooit met een beetje water om er badschuim van te maken en als je denkt dat het op is: alles openmaakt om het laatste beetje eruit te halen. Ja, het is soms fijn om gewoon aan wat nieuws te beginnen, maar onze tandpasta gaat zo bijvoorbeeld wel serieus een week of 2 langer mee. Dan gooi je eigenlijk hartstikke veel weg.
Weggooien en opruimen
En als het gaat om weggooien (of opruimen): daar heb je helemaal geen speciale bakken voor nodig. Een emmer of een kartonnen doos waar iets anders in heeft gezeten is prima. Natuurlijk afhankelijk van of wat je erin stopt ook nat is/kan lekken. Toen ik nog niet zo lang op mezelf woonde, kocht ik graag van die curverboxen of organisatiesystemen. Onbewust met de gedachte dat ik dan ook ‘organisatie’ kocht, maar dat slaat natuurlijk nergens op. Tegenwoordig kijk ik eerst of het spul dat ik op wil bergen niet gewoon weg kan. Kan dat niet, dan berg ik het op in iets dat ik al heb. Dat kan ook gewoon een (soms wat opgeleukte) doos zijn.
Wat zou ik mijn kleinkinderen kunnen leren?
Eerder noemde ik al de belangrijkste les die ik van mijn grootouders (en ook wel van mijn ouders) heb geleerd: tevreden en blij zijn met wat je hebt. Dat zou ik zeker door willen geven. Daaraan toegevoegd zou ik ook wat praktische vaardigheden door willen geven. Denk aan koken, naaien, gezellig maken, jezelf kunnen vermaken, creatief problemen oplossen, sparen, het grote plaatje in beeld houden, huishoudelijke klusjes en veel doen met zo weinig mogelijk. Samen vormt dat wat mij betreft namelijk een pakket van zelfredzaamheid, dat je altijd sterker én – min of meer – onafhankelijk maakt. Hoewel ik nog niet eens zó oud ben, merk ik nu al dat er dingen zijn die in mijn generatie weer heel normaal waren (of beter gezegd: dat ze er niet waren) en waar de huidige jongeren bijvoorbeeld niet meer zonder denken te kunnen. Daar ga ik zelf soms ook wel in mee (want laten we eerlijk zijn: wie heeft er eigenlijk een sportschool nodig?), maar when push comes to shove, weet ik dat ik ook zonder kan. En dan heb ik het nog niet eens over dat simpelweg lang niet iedereen weet dat voedsel verbouwd kan worden en niet ‘in de winkel groeit’.
Veel van dit soort praktische zuinige kennis zit er wel in, maar komt er vaak pas uit als het écht nodig is. Daarom vind ik het leuk om er af en toe weer even in te duiken en verhalen van anderen te horen.
Wat zijn bijvoorbeeld belangrijke of superzuinige tips die jij van je grootouders geleerd hebt? En wat zou jij je kleinkinderen al leren of leer je ze, als je ze al hebt?
Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!
Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!
Inderdaad leren van mensen die uit de tweede wereldoorlog komen. Dat werkt heel goed.
Ik heb van nature geen zuinigheidsgevoel, het is een aangeleerd iets.
Leuk is dat he, praten met oudere mensen over zulke dingen.
'Een gulden kan je maar één keer uitgeven.' Een prima les die op veel fronten voor bewustzijn zorgt.
In de tijd van opa en oma (vooruit: ook in mijn kindertijd) had je geen plastic tandpastatubes maar van metaal. Als je die te strak oprolde, scheurde het metaal en kwamen er aan weerszijden sliertjes tandpasta uit. Echtparen konden serieus ruzie krijgen over de vraag: begin je aan het uiteinde van de tube te knijpen (zuinig) of in de midden(verkwistend want je kreeg de tube niet meer in model). De dopjes van de tandpasta waren ook veel kleiner. Daarvan maakte ik bloempotjes voor het poppenhuis. Of bekers voor de tienerpop.
Mijn opa is twee maanden geleden overleden. Ik kan me nog goed herinneren dat hij op een avond In ene verbaasd o zich heen keek. Wie blijft er zo lang in de hal? Het bleek de nachtzorg te zijn die de lamp niet uit had gedaan. Waarop opa zei, maar dat doen we hier niet hoor! Die zuinigheid heeft hij mij zeker mee gegeven, op zijn rouwkaart stond ook een prachtig gedicht over geluk. ( wat ik deelde op mijn blog)
Heel veel tips van hierboven gebruik ik zelf ook, heb ik van huis uit meegekregen en door erover te lezen…. Zelf heb ik ook een brikettenpers maar helaas willen de briketten niet branden, heb jij er zelf eentje, zo ja: branden ze bij jou wel goed want ik zou mijn oud papier graag recyclen ��
annemiek van deursen geeft ook veel tips door via haar blog of mail. ff googelen
Mijn oma zei altijd: “Met zuinigheid en vlijt, bouwt men huizen als kastelen.” 🙂