Geldgeheim: “Ik heb mijn kleindochter 10.000 euro geleend, maar krijg het niet terug”

Voor je kinderen en kleinkinderen wil je toch het beste. En als je ze daarbij een handje kunt helpen, dan doe je dat. Maar wat als daar misbruik van lijkt te worden gemaakt? H. leende haar kleindochter geld, steeds een klein beetje. Maar deze ‘lening’ begint inmiddels aardige vormen aan te nemen. En terugbetalen? Daar is haar kleindochter niet echt mee bezig. Voor H. een vervelende situatie; ze wilde haar familie helpen door geld aan haar kleindochter te lenen, maar zit nu zelf met de gebakken peren.

“Het ging stukje bij beetje”

“Ik ben inmiddels 71 jaar en woon samen met mijn man. Mijn kinderen zijn al de deur uit. Toen de dochter van mijn dochter – mijn kleindochter dus – geld nodig had, heb ik haar wat geleend.

Zonder overleg met mijn man; die had dat waarschijnlijk nooit gedaan. Het was echter nog niet genoeg. Steeds was er weer wat extra geld nodig. Inmiddels is het bedrag behoorlijk opgelopen en heb ik al 10.000 euro aan haar uitgeleend.

Mijn dochter, de moeder van mijn kleindochter, weet het, maar verder heb ik het aan niemand verteld. Zoals ik al zei: mijn man had deze keuze waarschijnlijk nooit gemaakt, daarom laat ik hem hier bewust buiten.

Ik denk dat als hij – of anderen – dit weten, ik behoorlijk in de problemen kan komen. Ze zullen me wel voor gek verklaren!”

“Terugbetalen gaat moeizaam”

“Ik had niet verwacht dat dit zo zou gaan lopen. Nu het geld eenmaal uitgeleend is, moet ik er steeds zelf om vragen. Het terugbetalen gaat ontzettend moeizaam.

Het frustrerende is dat mijn kleindochter wél gewoon spaart en betaalt voor een bruiloft, die helemaal niet in de planning lag. En mij terugbetalen? Dat komt pas als laatste. Ik kom helemaal achteraan.

Als ik dit van tevoren had geweten, dan had ik haar dit geld nooit uitgeleend!”

Bedankt voor het delen van je verhaal!

Lees hier de andere Geldgeheimen >>

Hoe zit dat met geld lenen aan familie?

Geld uitlenen aan familie en vrienden; het kan goed gaan, maar levert vaak frictie op. Het is niet voor niets dat er spreekwoorden zijn als “met vrienden moet je wandelen, niet handelen”, of dat ‘men’ zegt: “Als je iets uitleent aan familie of vrienden, moet je het niet beschouwen als een lening, maar als een gift.”

Dat lijkt soms echter makkelijker gezegd dan gedaan. Je hebt toch snel de neiging om familie of vrienden te willen helpen, ook met geld dat je eigenlijk zelf niet – definitief – kunt missen. Het geld aan je familie lenen lijkt dan een goede optie; dan zijn zij geholpen en ben jij het geld niet kwijt.

Als je echter geen duidelijke afspraken maakt over het terugbetalen van de lening óf de lener gooit hier met de pet naar, dan kan dit de relatie heel snel onder druk zetten.

Schenkbelasting

Als ‘lener’ kun je hier ook nog mee in de problemen raken. Allereerst zou je natuurlijk de lening gewoon moeten terugbetalen. Maar dat niet alleen; je zou hier ook een marktconforme rente over moeten betalen. Doe je dat niet, dan ziet de Belastingdienst het bedrag als een schenking.

Bij een schenking aan kleinkinderen moet bij een bedrag vanaf 2.147 euro aangifte worden gedaan. Als het geschonken bedrag dan boven de vrijstelling van 2.147 euro komt, dan moet er minimaal 18 procent schenkbelasting betaald worden. Voor bedragen boven de 123.248 euro stijgt dat percentage zelfs naar 36 procent.

Hoe bepaal je of je geld wilt lenen aan familie of vrienden?

Voor je beslist om geld aan familie of vrienden te lenen, is het goed om eerst een aantal vragen voor jezelf te beantwoorden. Kun je bijvoorbeeld het geld zelf wel missen? Wat als je het helemaal niet terugkrijgt, levert dat jou dan problemen op? In dat geval kun je het beter niet doen. Je weet namelijk niet of je het terugkrijgt. En dat hoeft niet eens te maken te hebben met onwil van de andere kant; de situatie van de lener kan ook volledig omslaan.

Een andere vraag die je jezelf kunt stellen is: zijn er al financiële problemen? Als iemand al in de financiële problemen zit, is méér geld vaak niet de oplossing. Hiermee maak je namelijk de schuldenberg – en daarmee de problemen van die ander – alleen maar groter. Kijk dan liever samen naar waarom diegene schulden opbouwt.

Vraag jezelf af of er een andere manier is waarop je kunt helpen. Dat maakt het mogelijk makkelijker om de lening te weigeren. “Ik kan je geen geld lenen, maar ik kan wel… helpen met een oplossing door samen je administratie te bekijken, partijen te benaderen voor een betalingsregeling, enzovoorts.

Tot slot: waarom wil diegene geld van jou lenen? Er zijn natuurlijk meer opties om geld te lenen, bijvoorbeeld via een bank. De motivatie kan ook wat zeggen over de kans op terugbetaling. Soms hebben leners (onbewust) het idee dat ze recht hebben op financiële steun van anderen, omdat ze bijvoorbeeld al veel pech hebben gehad, of omdat anderen ‘het veel beter hebben’. Als dat de situatie is, moet je er rekening mee houden dat jouw lening – en daarmee eigenlijk jouw inspanning voor die ander – mogelijk niet op dezelfde waarde wordt geschat als jij dat doet.

Hetzelfde geldt als er op je schuldgevoel wordt ingespeeld, of als je onder druk wordt gezet om geld uit te lenen. Dan is de kans groot dat jullie er niet hetzelfde in staan en dat je later naar je geld kunt fluiten.

En wat als je wél geld uitleent aan familie of vrienden?

Er zijn misschien situaties waarin je wél besluit om geld uit te lenen aan familie of vrienden. Gelukkig maar! Ik heb zelf bijvoorbeeld wel eens geld van mijn vader geleend, zodat ik mijn vorige huis kon overnemen. De bank deed toen onnodig moeilijk en zonder die extra lening, had daar blijven wonen geen optie geweest. Op het moment dat je dit doet, is het wel belangrijk dat hier duidelijke afspraken over worden gemaakt.

Zet alles op papier

Een mogelijkheid om eventuele problemen zo klein mogelijk te houden, is door alles heel duidelijk op papier te zetten. Welk bedrag heb je aan wie uitgeleend? Welke voorwaarden gelden? Wanneer moet er worden terugbetaald? Welke rente is van toepassing?

Heb je moeite met het in rekening brengen van rente aan familie? Dan kun je altijd nog overwegen om dit terug te schenken. Reken je het niet, dan kun je én te maken krijgen met de bovenstaande schenkbelasting-problemen én verklein je de druk om terug te betalen. Leningen waarover wél rente wordt betaald zullen dan eerder aan de beurt zijn.

Vastleggen kan door middel van een schuldbekentenis die door beide partijen ondertekend is. Daarop staat dan een datum, de naam en het adres van de beide partijen én het geleende bedrag in cijfers en letters. Dit is eigenlijk de minst officiële vorm. Je kunt zo’n schuldbekentenis combineren met een contract voor een onderhandse lening. Online zijn hiervoor diverse modelcontracten te vinden.

Je kunt ook een notariële akte laten opmaken. Dat gebeurt meestal als het om grotere bedragen gaat, zoals de lening die ik bij mijn vader had. Dat kost geld, maar zet de uitlener wél in een wat betere positie. Bovendien maakt dat het als lener wat makkelijker om aan te tonen dat je het geld geleend hebt voor je woning, waardoor je weer hypotheekrenteaftrek kunt krijgen.

Let wel: het op papier zetten bewijst dat je geld uitgeleend hebt aan die persoon. Dat maakt het niet automatisch makkelijker om het terug te krijgen. Je kunt dan uiteraard een incassobureau inschakelen, maar kunt met dezelfde negatieve emoties en frustraties te maken krijgen. Dit wil niet zeggen dat je het NIET moet doen. Denk niet dat jij degene bent die de relatie onder druk zet door je geld terug te willen krijgen. Dat doet de ander al door zijn of haar afspraken niet na te komen.

Fiscale gevolgen van geld lenen

Geld lenen heeft – voor beide kanten – ook fiscale gevolgen. Ik noemde net bijvoorbeeld al even de schenkbelasting die van toepassing kan zijn. Als je het uitleent, ziet de Belastingdienst het nog wel als jouw vermogen. Jij moet het dus gewoon aangeven als bezitting in box 3.

Leen je het geld uit aan iemand die het gebruikt voor zijn of haar woning? Dan moet dit worden aangegeven om in aanmerking te komen voor hypotheekrenteaftrek op dit bedrag. Je moet in dit geval wel volgens de overeenkomst verplicht zijn tot aflossen binnen 30 jaar én je moet dit dus zelf melden bij de Belastingdienst. Wordt het bedrag niet voor de eigen woning gebruikt, dan kan de lener de schuld opgeven in box 3 en wordt de schuld aftrekbaar. Hiervoor geldt echter wel een drempelbedrag van 2.900 euro voor jezelf en 5.800 euro als je een fiscaal partner hebt.

Doen of niet doen?

Er is natuurlijk niet één antwoord te geven op de vraag of je wel of geen geld moet uitlenen aan of lenen van familie of vrienden. Ik was destijds blij dat ik de optie had. En ik heb zelf binnen de familie ook wel eens wat uitgeleend. Maar: dat waren wel altijd zakelijke leningen.

Die stonden netjes op papier én de situatie was dusdanig, dat er eigenlijk geen problemen moesten zijn. Er was altijd voldoende onderpand én een vlekkeloze betalingshistorie. Dat vond ik genoeg om een uitzondering op de niet-lenen-regel te maken, als lener en als uitlener.

Persoonlijke leningen vind ik een heel ander verhaal; daar zou ik niet snel aan beginnen. Het heeft vrijwel altijd invloed op de relatie en dat is het me niet waard. Doe je dat wel, schrijf het bedrag dan voor jezelf vast af als een gift én zet alles goed op papier. Inclusief rente en terugbetalingstermijnen. Des te langer je zoiets op z’n beloop laat, des te lastiger het wordt om hierop terug te komen. En des te meer ruimte je iemand anders geeft om andere prioriteiten te stellen bóven het terugbetalen van die lening. Dat is zonde van de relatie.

Heb jij ervaring met het lenen of uitlenen van geld van of aan familie of vrienden? En misschien nog goede tips of aanvullingen?

Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!

Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!