We kennen allemaal wel het gezegde: “Op de markt is je gulden een daalder waard.” Nu hebben we geen guldens en geen daalders meer, maar je begrijpt het idee. Je kunt op de markt meer doen met je geld. De huidige tijd lijkt bijna het tegenovergestelde van de markt; overal kun je steeds minder met je geld doen. Dat heeft vooral te maken met inflatie (daarover maakte ik trouwens onlangs deze podcastaflevering) en dát heeft weer te maken met de bakken geld die er in de afgelopen jaren bijgedrukt zijn. Het zette me laatst aan het denken, over wat te doen als je euro geen daalder meer waard is, maar geen cent meer.
In dit artikel:
Onrust in de financiële markt
De laatste jaren is het behoorlijk onrustig geweest op de financiële markten. We hebben natuurlijk de hypotheekcrisis gehad, de markt die weer behoorlijk opkrabbelde, het gedoe met C en alles wat daarbij hoort. Het gezwabber met cryptocurrency, de oververhitte huizenmarkt. Ik vind het interessant om daar af en toe even in te duiken, om te weten waar we staan en om een inschatting te maken van waar we naar toe kunnen gaan.
Zo kwam ik dit artikel tegen uit 2021, waarin staat dat de inflatie – die we nu als een probleem aan het beschouwen zijn – vooral is aangezwengeld door de ECB. Specifieker: door het bijdrukken van enorme bedragen door de ECB. 1.850 miljard euro. Da’s geen kattenpis. Dat is 1.850.000.000.000 euro, als ik me niet vergis.
Blijkbaar was het nodig om die inflatie aan te jagen en dat doe je dus door geld bij te drukken. Dan kan er meer uitgeleend worden, kan er meer besteed worden en gaan de prijzen meestal ook omhoog. Dat zag je bijvoorbeeld bij de huizenmarkt; de lage rente, de jubelton, gecombineerd met het schaarser worden van woningen en WOEP! Zelfs in kleine dorpjes in Friesland wordt dik boven de vraagprijs geboden 😉
Inflatie gaat wel érg hard
Inmiddels denk ik dat we wel kunnen concluderen dat de ECB in de opzet is geslaagd: de inflatie is flink omhoog gegaan. Niet naar de gewenste 2 procent, maar meer naar 12 procent. Veel is duurder geworden, of het nu je volle tank brandstof is, de energie die je thuis verbruikt of het brood dat je bij de bakker koopt. Bij de supermarkt trouwens ook.
Dat zorgt dan weer voor een koopkrachtdaling (= we kunnen minder kopen, want meer geld gaat naar de basics). Om dat te compenseren, worden er allerlei regelingen in werking gesteld. Zo is er die energiecompensatie van 190 euro, hebben we het energieplafond straks, gaat het minimumloon wat omhoog en moeten ook de toeslagen verhoogd worden.
Ik ben wel benieuwd in hoeverre dat ook echt voor een oplossing gaat zorgen. Het zijn namelijk geen structurele wijzigingen, maar meer doekjes voor het bloeden, die ook net zo gemakkelijk weer ingetrokken kunnen worden. En laten we wel wezen: dat geld moet óók ergens vandaan komen.
Het tientje van Lieftinck
Dit bracht me bij een soortgelijke situatie, eentje uit onze eigen historie. Daarvoor gaan we terug naar de zomer van 1945; de Tweede Wereldoorlog was net voorbij en de Nederlandse economie moest weer opkrabbelen. De staat had een enorm hoge schuld, veel bedrijven waren dicht en fabrieken lagen stil. Kortom; er werd weinig verdiend en er werd ook weinig gemaakt. Spullen waren schaars.
Toch was er géén gebrek aan geld. De Duitsers hadden de geldpersen namelijk flink laten draaien tijdens de oorlog, waardoor er maar liefst vier keer zoveel geld in omloop was dan voor de oorlog.
Een economisch risico, zo vond de toenmalige minister van Financiën, Piet Lieftinck. Hij zag een stevige inflatie op de loer liggen; al dat geld en die krapte aan spullen… dat kón niet goed gaan.
Dus besloot hij tot een drastische maatregel: een geldzuivering. Burgers werden opgeroepen om hun geld zoveel mogelijk bij de bank te brengen, op maximaal 10 gulden per persoon na. Dit moest gebeuren tussen 19 en 25 september. Die maximaal 10 gulden per persoon mocht dan voor ‘nieuw geld’ worden omgewisseld. Op 26 september zou al het geld waardeloos worden verklaard. Spaartegoeden werden bevroren en iedereen moest het doen met dat tientje van Lieftinck, tot 3 oktober.
Daarna konden burgers weer bij hun geld. Althans, bij een deel ervan. De overheid had namelijk in de tussentijd ook een deel van het spaargeld geconfisqueerd ten behoeve van de wederopbouw van het land.
En kon je niet aantonen dat je je geld op een eerlijke manier had verdiend, dan was je ook alles kwijt.
Kun jij een week overbruggen met een paar tientjes?
Als je het tientje van Lieftinck omrekent naar nu, dan kom je uit op zo’n 40 euro. Ik ben wel benieuwd: wat als zo’n soort geldzuivering in deze tijd zou plaatsvonden, zou jij het dan redden met die ongeveer 40 euro? Zou ik het daarmee redden? En hoe zit dat in combinatie met stijgende prijzen?
Oh, en nog leuker: wat als je net al je geld naar de bank hebt gebracht en het wordt doodleuk ingenomen. Want ja, wederopbouw enzo. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar wist je dat het wel kan? Er is een noodwet die die ruimte laat.
Ik vond het wel interessant om eens na te denken over het idee dat je euro misschien geen cent meer waard is. Zeker in deze tijd, waarin je soms zo geneigd bent om juist vooruit te kijken. Het is soms zo verleidelijk om het wiel opnieuw uit te vinden, om vooral vooruit te kijken, om steeds maar stappen vooruit te zetten. Maar soms zet je juist de grootste stappen vooruit als je ook terug durft te kijken. Je lessen écht leert en daar iets mee doet.
Wat dat in dit geval betekent? Geen idee nog. Maar nogmaals: het zette mij aan het denken. Hoeveel heb je écht nodig? Wat áls zoiets gebeurt? Kun je daarop anticiperen? Kun je daarop voorbereid zijn? En ben je flexibel genoeg om mee te bewegen?
Ik ben benieuwd: hoe zit dat bij jou? Hoe zou jij ervoor staan in zo’n situatie?
Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!
Ik ben , net als jij, heel benieuwd hoe het een en ander gaat lopen. Veel kun je er niet tegen doen vrees ik.
In ieder geval een stukje bewustzijn kweken, bij jezelf en bij anderen, denk ik dan maar 😉
Hier moest ik wel even over nadenken. Volgens mij kun je hier niet op anticiperen en moet je dat ook niet willen. Want wat voor leven kun je dan nog leven? Met 40 euro in één week zou ik het wel kunnen redden, maar dan zorgde ik er wel voor dat we genoeg eten hadden om deze week van te leven en dat de benzinetank vol zat. Dan kan ik best een week niets uitgeven (al moet ik wel rekening houden met de geplande werkafspraken in die week). Een maand lang van 160 euro word lastiger. Dan zal ik weer in lockdown moeten en al mijn werkafspraken per video laten doorgaan, want aan benzine ben ik per maand al ongeveer 200 euro kwijt.
In de andere situatie: als een euro een cent waard wordt dan neem ik aan dat dit ook geldt voor de boodschappen in de supermarkt, voor de hypotheek en de vaste lasten, in dat geval blijft iedereen gewoon zijn normale leven leven, denk ik. Een drastische geldontwaarding kunnen veel mensen niet aan schat ik in. Als ik nu al zie wat de gestegen boodschappen en energiekosten doet in sommige gezinnen.
In ons geval kunnen we echt nog wel wat stappen terug zettten. Zo is de generatie van mijn ouders na hun trouwen op zolder gaan wonen. En was er geen ruimte voor luxeproducten. En toen mijn opa stopte met werken verkocht hij zijn huis aan één van zijn kinderen en ging hij beurtelings een aantal weken bij zijn kinderen wonen. Wij hebben een groot huis met hypotheek. Onze ouders huizen zonder hypotheeklasten. Het bij elkaar wonen zou weer normaal worden. En zo ook met de boodschappen. Mijn dochter ontbijt net met het restje stokbrood en zalm wat over was van het avondeten van gisteren en ze drinkt er warme chocolademelk met slagroom mee (de laatste dag van het jaar=een feestdag). Straks halen we een zak met oliebollen en appelflappen, er worden brie en bitterballen gehaald. Als geld minder waard is kan dat niet allemaal meer en moet je -als dat tenminste nog kan- voor één ding kiezen. En misschien geniet je daar dan wel meer van.
Voorbereid hierop zijn kan denk ik niet, maar diegene die zo flexibel is om het positieve uit de situatie te halen komt het verst denk ik. Door ons huis te verkopen op de hoogtepunt van de markt, een nieuw huis te kopen met een lagere hypotheekrente hebben we nu voldoende middelen over om de hoge energierekening en boodschappen met gemak te betalen. En ook heeft manlief een veel betere cao gekregen, dus hier hebben we helemaal niets te klagen.
Mooie reactie, dankjewel! En ik denk dat gewoon dit eens in je om laten gaan al een vorm van voorbereiding is. Ben je inderdaad flexibel genoeg om de tering naar de nering te zetten? Zie je mogelijkheden? En hoe bewust leef je nu al? Wij investeren bijvoorbeeld bewust in ons huis in de vorm van aflossen en energiezuinig maken. Dat scheelt nu weer bij de stijgende energieprijzen. Dat maakt misschien niets meer uit als je in de toekomst zwaar belast zou worden voor huizenbezit, maar voor nu geeft het een hele prettige ruimte.
Nou, die 40 euro voor 5 weken gaat net lukken, als ik a: nog een week heb om extra voorraad in te slaan en b die voorraad ook mag gebruiken. Ik ben echter alleenstaand, voor een gezin is dat niet te doen. En ik hoop toch alsjeblieft dat ze geen spaargeld gaan afromen, ik ben nu al 3 jaar aan het sparen om te verhuizen. En ik spaar wat ik overhou van het sociaal minimum.
Allereerst: knap dat je met het sociaal minimum nog steeds ruimte hebt om te sparen, petje af daarvoor! En ik hoop ook dat het zover niet gaat komen. En indien wel: dat iedereen idd een beetje voorraad heeft om de tijd te kunnen overbruggen!
Moet wel lukken met wat voorraad.
Dat spaargeld afromen zou ik kijken of ik toch wat creatiever mee om kan gaan. Van het oude geld bijvoorbeeld goud of andere waardevolle dingen kopen.