Wet DBA 2025: Wat betekent het voor jou als zzp’er?

Hoewel de Wet DBA (Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) ‘pas’ in 2016 werd ingevoerd, kan ik me van mijn eerste inschrijving als ondernemer nog wel herinneren dat ‘je vooral goed moest opletten dat je niet 70 procent van je inkomen bij één klant vandaan haalde’. Dat werd namelijk gezien als een verkapt dienstverband. Af en toe moest ik ook nog wel eens een VAR-verklaring ondertekenen om aan te geven hoe het zat met de arbeidsrelatie tussen mij en mijn klant. Later kwam daar de Wet DBA nog eens bovenop: nog een manier om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. En vanaf 1 januari 2025 gaat daarop weer gehandhaafd worden. 

Wat wil de Wet DBA voorkomen?

De Wet DBA wil schijnzelfstandigheid voorkomen. Schijnzelfstandigheid betekent dat je op papier zzp’er bent, maar in de praktijk werkt alsof je een werknemer bent: je hebt weinig vrijheid, maar wel alle risico’s. Hoewel ik niet zeker weet of dat eronder valt, moet ik meteen denken aan de ‘eigen rijders’ voor het bekendste postbedrijf. Hoewel ze voor zichzelf rijden, krijgen ze alleen vaste tarieven betaald en moeten ze zich aan allerlei strakke regels houden, die zelfs dicteren hoe het voertuig waarin ze rijden eruit moet zien.

Dat is natuurlijk niet helemaal lekker; als ondernemer maak je namelijk een soort ruil. Je regelt alles zelf en krijgt daardoor meer betaald. Als één van die kanten uit balans raakt, dan trek je aan het kortste eind. Dan loop je wel al het risico, maar krijg je daar niet naar betaald/heb je niet de mogelijkheden om daarnaar betaald te krijgen.

Dus ergens snap ik dat daar bepaalde beschermingsmechanismen voor zijn. In dit geval dikke boetes, die opgelegd worden aan de partij die de zzp’er inhuurt.

Wat ik niet snap, is de hele redenatie, de uitvoering en de enorme hypocrisie. Maar laat ik die één voor één aanpakken 😉

Hoezo ‘beter voor de arbeidsmarkt’?

Een van de argumenten die wordt aangevoerd voor het handhaven van de wet DBA is dat het beter zou zijn voor de arbeidsmarkt. Het zou oneerlijke concurrentie tegengaan en bijdragen aan meer zekerheid.

Hoezo?

Je maakt het voor zzp’ers een stuk minder makkelijk om ingehuurd te worden, omdat geen organisatie (behalve de overheid, maar daarover straks meer) of bedrijf zit te wachten op naheffingen of boetes. En ook nog eens het risico dat die worden opgelegd over een periode die nog tot vijf jaar teruggaat. In dit geval ‘gelukkig’ wel vanaf 1 januari 2025 (of terug tot maximaal die datum), maar dan nog. Ik zou daar niet op zitten te wachten. En ik zou het ook best ingewikkeld vinden om te bepalen of ik risico liep, als inhuurder zijnde. Want de verklaringen die hiervoor eerder werden gebruikt, worden niet meer gezien als toereikend. Leuk, gaan ze daar zelf bepalen of iets wel of niet klopt. Dat ging met die hele toeslagaffaire ook al zo goed.

Veel zzp’ers zien dat ook helemaal niet zitten, getuige het aantal stoppers. Afgelopen december stopten 21.000 zzp’ers met hun bedrijf, 54 procent meer dan een jaar eerder. En dat terwijl het aantal zzp’ers in de afgelopen 15 jaar per saldo (dus in- en uitschrijvers tegen elkaar weggestreept) altijd omhoog is gegaan.

Mogen mensen zelf ook nog kiezen?

Wat hierin totaal niet wordt meegenomen, is dat mensen heel vaak ook zelf voor dit soort constructies kiezen, omdat ze beter uitkomen. Omdat een baan in loondienst geen optie is, om wat voor omstandigheden dan ook.

Dan is het niet werken, of op deze manier werken. En wie dan toch bijvoorbeeld bezig wil blijven, het geld kan gebruiken of hart voor het werk heeft, doet het dan zo. Dat zie je bijvoorbeeld veel in de zorg.

Door daar als zzp’er te werken, heb je veel meer invloed op het aantal uren dat je draait, de indelen van je dagen, enzovoorts. Dat kan veel fijner zijn dan in een vaste structuur mee moeten draaien. En als sector moet je daar volgens mij ook blij mee zijn, zeker als je sector al te maken heeft met een tekort aan personeel. Want dan is het dus: op deze manier, of de sector uit.

Ik kan daar met m’n hoofd echt niet bij. Zo’n maatregel is maar voor een heel klein groepje echt beschermend (en fijn dat het daarvoor is), en voor de rest is het betuttelend en ronduit schadelijk. Denk je maar eens in: wat als de helft van die zzp’ers er in de zorg mee ophouden? Wat denk je dat dat voor ons toch al overbelaste zorgstelsel doet? En als zij denken: laat het werken helemaal maar zitten. Dan wordt daar ook geen inkomstenbelasting meer over betaald hè. Geen extra toevoeging aan de pot om datzelfde systeem in de lucht te houden, om de AOW te bekostigen, enzovoorts.

We zitten nu al met een dik overheidstekort.

De overheid reserveert vast geld voor de boetes

En daarover gesproken: dat tekort gaat niet minder worden, want het ministerie van Financiën blijft volgend jaar gewoon nog met zzp’ers werken. Mochten daar boetes uit voortkomen, dan mogen ze die doorsturen naar het ministerie, en worden die netjes betaald.

Ja, van belastinggeld.

En dan zouden er ook nog eens minstens 752 schijnzelfstandigen werken aan het project waar het om gaat. Welk project, hoor ik je denken? Hey, het project Hersteloperatie Toeslagen!

Jeweetwel, dat project dat alleen nodig is, omdat het daar ook zo geweldig ging met invullen zonder heldere regels.

Nogmaals: ik kan er met mijn hoofd niet bij. Het is opvallend dat de overheid, die zelf zzp’ers inzet voor cruciale projecten zoals de Hersteloperatie Toeslagen, al rekening houdt met boetes voor schijnzelfstandigheid. Dat roept bij mij wel wat vragen op over consistentie en geloofwaardigheid.

Wat dit betekent voor zzp’ers

Deze wet heeft niet betrekking op iedereen. Zzp’er is uiteindelijk alleen een benaming voor ‘een zelfstandige zonder personeel’. Ik voel me persoonlijk helemaal geen zzp’er en mijn bedrijfsstructuur is ook op een dusdanig andere manier ingericht, dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid.

Maar… als jij bijvoorbeeld zelfstandig werk doet voor je oud-werkgever, dan kun je wel een risico lopen. Waar met name op wordt gelet zijn gezagsverhouding, verplichting tot persoonlijke arbeid en beloning. Oftewel: mag je zelf invulling geven aan de uitvoering van het werk en krijg je er voldoende voor betaald om ook zelf je belastingen af te dragen en reserveringen te doen.

Dat kan betekenen dat je even opnieuw moet kijken naar contracten waarbij je een bepaalde korting op je tarief biedt, omdat je er veel uren kunt draaien. Vanuit ondernemersperspectief niet gek (want: als je voor een X periode in de week al ingeroosterd staat, is dat al iets waar je geen moeite meer voor hoeft te doen, wat je weer tijd en energie scheelt), maar het kan dus een verkeerde indruk wekken.

Denk daarnaast ook echt even goed na over de vrijheid die je hebt in de uitvoering van je taken. Kun je je tijd zelf indelen? Kun je eventueel iemand anders de klus laten doen of moet jij het per se altijd zelf doen? Als daar geen enkele vrijheid in zit, is de kans op een be-/veroordeling voor schijnzelfstandigheid ook weer groter. En hoewel jij als zzp’er in principe de boete niet hoeft te betalen, zul je je klus waarschijnlijk wel kwijt zijn. En minder makkelijk elders worden aangenomen.

Ik vind er wat van, van die handhaving van de Wet Dba

Je had het misschien al gemerkt: ik vind er wat van, van de handhaving van die wet Dba. Niet eens omdat het mezelf raakt, want nogmaals: mijn bedrijfsstructuur is anders.

Maar wel omdat het het zoveelste voorbeeld is van betutteling, inperking en het proberen te controleren van ondernemers. En ja, je kunt het onderscheid willen maken tussen zzp’ers en ondernemers, maar veel ondernemers starten als zzp’er en bouwen van daar uit. Met dit soort maatregelen – en denk bijvoorbeeld ook aan die verplichte AOV die ze steeds weer willen invoeren – smoren ze veel potentiële groeiers al in de kiem.

En uiteindelijk drijft Nederland wél op ondernemers. Financieel, maar ook als het gaat om innovatie.

Ik zie om me heen steeds meer ambitieuze ondernemers vertrekken naar bijvoorbeeld Dubai. Niet letterlijk, maar wel qua inschrijving. Omdat ze geen zin hebben in dit geneuzel. Maar het gevolg is wél dat de groei die zij creëren nog maar heel beperkt bijdraagt aan de BV Nederland.

En daarnaast vind ik het helemaal schandalig dat een overheid zelf dan alvast zegt: wij leggen (belasting)geld apart voor de boetes. Stem dan even onderling af dat je die handhaving invoert als je er zelf ook klaar voor bent. En als je er allemaal klaar voor bent, zorg dan voor een goede selectie aan de deur. Bekijk de context per situatie en neem op basis daarvan maatregelen. Anders zitten we straks ook weer met een Hersteloperatie Wet DBA…

Wat vind jij van deze maatregel? En heb jij als zzp’er al gekeken of jouw contracten en manier van werken voldoet aan de eisen?

Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!

Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!