Wat een haakjes in de titel hè 😉 Maar ja, dit lijkt me zowel relevant voor ouders wiens kind 18 wordt, als voor jezelf, als jij 18 wordt. Financieel gezien verandert er dan namelijk het één en ander, maar dat is niet altijd helemaal duidelijk. Dat kan voor problemen zorgen, zoals we hier lezen. Vanaf je 18e ben je namelijk voor de wet financieel verantwoordelijk voor jezelf en dat brengt bepaalde – jaja – verantwoordelijkheden met zich mee.
In dit artikel:
Als je 18 wordt…
Het is voor mij alweer even geleden dat ik 18 werd en als ik heel eerlijk ben: ik was toen met hele andere dingen bezig dan mijn financiële toekomst. Of met financiële verantwoordelijkheid. Niet dat ik gekke dingen deed, maar onderwerpen als ‘vakantiewerk’ (extra lang, want ik had net daarvoor mijn vwo-diploma gehaald), ‘vakantie’ (want: ik stond natuurlijk niet voor niets te werken) en ‘autorijles’ (want: 18! En toen was dat nog zo) lagen voor mij nog wat meer op de voorgrond.
Financieel veranderde er echter wel het een en ander voor mij. Ik kan me nog herinneren dat mijn moeder een plannetje had gemaakt waarbij mijn zak- en kleedgeld vervangen werd door mijn studiefinanciering en ik een kleine toelage kreeg om bijvoorbeeld naar de kapper te gaan. Overigens was dat bij elkaar geen vetpot (de thuiswonende studiebeurs was destijds 65 euro per maand en ik kreeg daar nog 12 euro extra bij), maar ik hoefde mijn opleiding niet zelf te betalen. Bovendien bleven mijn ouders mijn zorgverzekering nog betalen. Wij waren particulier verzekerd en dat kon dan zo blijven. Zorgtoeslag was er in die tijd nog niet, net als veel van de andere toeslagen.
Ik had dus in feite dubbel geluk: mijn moeder rekende het voor me uit en financieel gezien veranderde er voor mij niet bijzonder veel.
Tegenwoordig is dat wel anders. Als jij of je kind 18 wordt, moet het volgende worden geregeld:
1. DigiD aanvragen
Zo kun je als je 18 bent beginnen met het aanvragen van een DigiD, een digitale identiteit. Ook die was er in ‘mijn tijd’ nog niet, dus die heb ik zelf pas in 2005 aangemaakt, toen ik inmiddels 21 was. Je DigiD heb je nodig om bijvoorbeeld je belastingaangifte te doen, maar je kunt hem ook gebruiken om bijvoorbeeld in te loggen bij je zorgverzekeraar. Zie hieronder.
2. Zorgverzekering afsluiten en zorgtoeslag aanvragen
Een van de belangrijkste (en potentieel kostbaarste) veranderingen heeft te maken met je zorgverzekering. Als je 18 bent, val je niet meer automatisch onder de zorgpolis van je ouder(s)/verzorger(s). Dat betekent dat je zelf een zorgverzekering af moet sluiten. Ook mag je vanaf nu zelf zorgtoeslag aanvragen. Dat krijg je niet automatisch.
Of je recht hebt op zorgtoeslag hangt af van je inkomen. Als je op je 18e al fulltime werkt, kan het zijn dat je daar geen recht op hebt. De makkelijkste manier om erachter te komen of zorgtoeslag wel of niet voor jou is, is de rekentool doorlopen.
Zit je op het randje? Weet dan dat je het ook met terugwerkende kracht mag aanvragen. Tot 1 september van het volgende jaar kun je het terugvragen over het vorige jaar. Oftewel: je mag tot 1 september 2024 zorgtoeslag aanvragen over 2023.
3. Verzekeringen checken
Er zijn verzekeringen die je vanaf nu zelf moet afsluiten. Dit kan bijvoorbeeld gelden voor je reisverzekering, je annuleringsverzekering en je aansprakelijkheidsverzekering (je ouders mogen je overigens hier nog tot je 27e in meeverzekeren).
Ga je op kamers dan kan daarbij ook een inboedelverzekering komen en als je een auto koopt, dan hoort daarbij ook een autoverzekering. Met uitzondering van de autoverzekering zijn al deze verzekeringen overigens optioneel, dus sluit ze alleen af als je ze denkt nodig te hebben. Of op het moment dat je ze echt nodig hebt.
4. Studiefinanciering aanvragen
Het zal je niet verbazen dat ik hier wel snel bij was: het aanvragen van mijn studiefinanciering, destijds nog via de IB Groep. Tegenwoordig moet je daarvoor bij DUO zijn als je een opleiding volgt aan het mbo, hbo of de universiteit. Zit je op de middelbare school of vavo, dan kun je in aanmerking komen voor een tegemoetkoming voor scholieren. Die kun je hier aanvragen.
Let in beide gevallen goed op of je echt aan de voorwaarden voldoet. Je wilt er niet na een paar jaar achterkomen dat je veel geld moet terugbetalen.
Wanneer je recht hebt op een studiefinanciering, kun je ook extra geld bijlenen. Wees je ervan bewust dat ‘lenen’ ook betekent dat je het terug moet betalen. En hoewel de rentes heel laag zijn geweest (ook zelfs 0%), is dat geen garantie voor de toekomst. Bovendien heeft lenen onder meer gevolgen voor het moment dat je wellicht een hypotheek wilt afsluiten. Dan kun je beter eerst een financieel plan opstellen en daarna kijken of lenen écht noodzakelijk is 😉
5. Check je bankzaken
Grote kans dat je al een betaal- en spaarrekening hebt. Ik heb mijn Rabo-rekening al zo lang ik leef. Dat is trouwens hele slimme marketing; een bonus geven bij het openen van een rekening voor baby’s, zodat ze vaak levenslang klant blijven 😉
Maar: er verandert vaak wel iets in die rekening als je 18 wordt. Grote kans dat de rekening die altijd gratis is geweest, ineens wél wat kosten met zich meebrengt. Check even of dat bij jou ook het geval is. En kijk ook meteen even of je rood kunt staan. Dat kan misschien makkelijk lijken (en wordt vaak ook automatisch geactiveerd), maar roodstaan kost héél véél geld. Vaak makkelijk een procent of 14. Dan kun je beter de roodstand uitschakelen, zodat je ook niet in de verleiding kunt komen om geld uit te geven dat je eigenlijk helemaal niet hebt.
In het verlengde daarvan: dit is hét moment om te gaan sparen voor een buffer. Dat hoeft niet meteen met honderden euro’s per maand te zijn, maar zorg dat je een routine inbouwt van geld opzij zetten. Daarvoor zijn trouwens heel veel leuke en slimme manieren te bedenken.
6. Vraag teveel betaalde belasting terug
Ook hier stond ik meestal mee vooraan 😉 Je mag een bepaald bedrag per jaar verdienen, zonder dat je daar (veel) belasting over hoeft te betalen. Het te veel betaalde bedrag kun je dan terugvragen. Vroeger ging dat via een TJ-biljet, tegenwoordig doe je dat gewoon via de app of de website van de Belastingdienst. Dit kan op het moment dat je je jaaropgave hebt. Daarop staat namelijk alle informatie die je nodig hebt voor het invullen.
7. En check of je salaris omhoog is gegaan
Misschien heb je wel een bijbaantje en verdien je minimumloon; dan hoort je salaris met elk levensjaar wat omhoog te gaan. Dit gebeurt overigens ook vaak als je niet minimumloon verdient, maar dan zul je in veel gevallen het gesprek er zelf over aan mogen gaan.
En werk je toevallig ergens met een pensioenregeling? Dan kun je tegenwoordig al vanaf je 18e pensioen opbouwen. Doe je dat niet? Zie dan punt 5 over het sparen voor een buffer. Als je helemaal lekker bezig wilt zijn, dan kan dit ook hét moment zijn om te beginnen met een pensioenpotje, bijvoorbeeld door te beleggen. Lees hier mijn gratis eBook of beleggingsupdates om daar meer over te ontdekken.
8. Voor ouders: dit verandert er
Ook voor ouders verandert er het één en ander met een 18-jarige in huis. Los van de massa’s eten die er ongetwijfeld doorheen gaan 😉
Voor 18-jarigen krijg je geen kinderbijslag en kindgebonden budget meer. Ook kan de hoogte van toeslagen veranderen. Zorg dus altijd voor up-to-date gegevens bij bijvoorbeeld de Belastingdienst en maak van tevoren al een overzicht waaruit blijkt wat er financieel verandert. Zo ben jij ook voorbereid. Eventueel kun je overwegen om met kostgeld te gaan werken.
Ben je gescheiden en krijg je kinderalimentatie? Die wordt dan vanaf de 18e verjaardag van je kind op zijn of haar rekening gestort. De alimentatieverplichting blijft doorlopen tot 21 jaar.
Ook al is je kind vanaf 18 jaar financieel verantwoordelijk, dat betekent niet dat je je kind meteen helemaal kunt loslaten. Tot je kind 21 is, ben je als ouder/verzorger verplicht om je kind financieel te ondersteunen. Daarover kun je natuurlijk afspraken maken, binnen wat mogelijk is voor jou/jullie als ouder(s)/verzorger(s).
Daarnaast is het verstandig te (blijven) praten over geld. Je 18-jarige mag nu namelijk ook bijvoorbeeld leningen aangaan of abonnementen afsluiten, zonder dat jij daar nog wat over te zeggen hebt. En omdat jij niet meer de herinneringen krijgt, kunnen zo ook – ongezien – betaalachterstanden ontstaan.
Goed om te weten
Krijg je een herinnering voor bijvoorbeeld een tandartsrekening? Check dan de afspraakdatum. Zorgverleners zijn vaak laat met factureren, maar als de afspraak plaatsvond voor jij 18 was, zijn je ouders verantwoordelijk voor die kosten. Jij zult echter – omdat je 18 bent geworden – de herinneringen krijgen. Dit geldt ook bijvoorbeeld voor schoolboeken.
Wil je het huis uit? Dan is dit ook het moment om je in te schrijven voor een kamer of een sociale huurwoning. Afhankelijk van waar je heen wilt, kunnen er lange wachtrijen zijn.
Wist jij dat deze dingen veranderen als je (kind) 18 wordt? Hoe bereid jij je daarop voor?
Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!
