De Nationale Ombudsman was de afgelopen maand wel een beetje klaar met de overheid. Althans, de manier waarop de overheid omgaat met mensen die in de schulden zitten. Volgens hem is juist de overheid één van de partijen die ervoor zorgen dat schulden soms onnodig hoog worden, terwijl maatregelen die mensen met schulden wat meer lucht zouden geven, steeds weer worden uitgesteld. Gelukkig lijkt er gehoor te zijn gegeven aan zijn oproep; er komen nu wél noodmaatregelen voor mensen met schulden. Een van die maatregelen is het verhogen van de beslagvrije voet voor jongeren.
In dit artikel:
Noodmaatregelen bij schulden
Schulden zijn natuurlijk altijd vervelend. Maar als je ze bij de overheid hebt – denk aan een belastingschuld – dan ben je helemaal de sigaar. Die heeft namelijk verschillende hulpmiddelen tot haar beschikking om die schuld zo snel mogelijk terug te vorderen. Bijvoorbeeld het automatisch afschrijven van bedragen tot 500 euro.
Dit soort hulpmiddelen zorgen er echter vooral voor dat mensen nóg dieper in de problemen raken. Daarom moet er een einde komen aan dit soort ‘overheidsprivileges’. En dat gebeurt met deze noodmaatregelen bij schulden. Het is de bedoeling dat mensen dankzij deze noodmaatregelen altijd voldoende overhouden om van te leven.
De getroffen noodmaatregelen zijn:
- De Belastingdienst stopt dit jaar nog met het automatisch afschrijven van bedragen tot 500 euro;
- Er zal straks geen beslag meer kunnen worden gelegd op toeslagen;
- Gemeenten krijgen de mogelijkheid om coulanter om te gaan met schuldenaren, zodat die niet nóg verder in de problemen raken
- De beslagvrije voet voor jongeren gaat omhoog (omdat er niet zonder meer vanuit kan worden gegaan dat jongeren van 18 tot 20 jaar nog financieel ondersteund worden door hun ouders)
Eigenlijk zouden al deze noodmaatregelen al vanaf 1 januari worden ingevoerd, maar ict-problemen bij onder meer de Belastingdienst gooiden roet in het eten.
Schulden blijven een groot probleem
Hoewel de economie de afgelopen jaren weer helemaal opgekrabbeld is, lijkt dat niet te gelden voor elke doorsnee Nederlander. Sterker nog; het aantal mensen met problematische schulden lijkt alleen maar toe te nemen.
Het onderzoek Financiële problemen noemt de volgende cijfers:
- Een op de vijf huishoudens heeft betalingsproblemen; dit zijn omgerekend dus 1,5 miljoen huishoudens
- De helft van hen heeft ernstige betalingsproblemen
- 5 tot 7 procent van de Nederlanders heeft al te maken met loonbeslag
- Bijna één op de vijf Nederlanders betaalt de huur of hypotheek wel eens te laat
- Een derde van de mensen met financiële problemen krijgt geen hulp en meer dan de helft krijgt geen professionele hulp
En niet alleen de Nationale Ombudsman maakt zich hierover zorgen. Ook rechters zien van dichtbij dat steeds meer mensen in de schulden komen. Zij zien heil in een drieledige aanpak:
1. Betere voorlichting; schuldenaren zouden bijvoorbeeld via Rechtspraak.nl moeten kunnen zien wat ze kunnen verwachten van een gerechtelijke procedure. Aanvullende vragen zouden kunnen worden beantwoord door een schuldenfunctionaris. Rechters zouden bovendien voorzien moeten worden van een helder juridisch dossier, zodat ze voorafgaand aan een zaak precies weten of iemand meer schulden heeft, of iemand onder bewind staat, enzovoorts.
2. Aanstellen van een speciale schuldenrechter; die schuldenrechter zou alle zaken van een schuldenaar in één keer kunnen behandelen.
3. Betere toegang tot de rechter; nu zijn de griffierechten voor zaken van 500 tot 5000 euro nog relatief hoog, waardoor een zaak verliezen kan leiden tot een verdubbeling van de schulden. Dat kan natuurlijk óók niet de bedoeling zijn.
Brede schuldenaanpak
Overigens is het niet zo dat de overheid niets wil doen aan de schuldenproblematiek. Sterker nog; de noodmaatregelen maken deel uit van een veel groter plan: het Actieplan brede schuldenaanpak.
Dit actieplan heeft 3 actielijnen:
1. Problematische schulden voorkomen, onder meer door excessen in kredietverlening tegen te gaan, vroegsignalering te verbeteren, het aanbieden van het platform Wijzer in geldzaken, rekening houden met het ‘doenvermogen’ van mensen
2. Ontzorgen en ondersteunen, onder meer door speciale trajecten binnen gemeenten, zodat mensen echt persoonlijk geholpen kunnen worden, maar ook het daadwerkelijk opvolgen van onderzoeken van bijvoorbeeld de Nationale Ombudsman en onderzoeken hoe bijvoorbeeld het beste kan worden omgegaan met huurtoeslag en zorgtoeslag
3. ‘Zorgvuldige en maatschappelijke verantwoorde incasso’, wat dus bijvoorbeeld te maken heeft met een vereenvoudiging van de beslagvrije voet, de invoering van een beslagvrije voet bij bankbeslag, direct contact onderhouden met schuldenaren, uitbreiding van mogelijkheden voor betalingsregelingen en meer
Gaat dit werken?
Nu blijft natuurlijk de vraag: gaat deze aanpak werken? Is dit voldoende om het aantal huishoudens met problematische schulden terug te dringen?
Ik hoop het van harte. Ik vind het best heel erg dat er in een land als Nederland nog zoveel mensen zijn die in armoede leven. En dat het hebben van een baan daarin niet eens altijd zoveel verschil maakt.
Tegelijkertijd vraag ik me wel af waarom er in de eerste actielijn, het voorkomen van problematische schulden, ook niet iets is opgenomen dat gericht is op kinderen en jeugd. Waarom niet meer inzetten op onderwijs?
Nu leer je in groep 7 dat het supercool is om een iPhone te hebben, dat je op de middelbare school vooral meetelt met een tas en kleding van een bepaald merk of items die een influencer op Snapchat promoot en dat je als student vooral de wereld maar rond moet reizen.
En als je daar geen geld voor hebt, dan leen je het gewoon. Eerst bij je ouders, daarna bij DUO. “Is toch maar 0 procent, dus je bent gek als je het niet doet.”
Tegen de tijd dat je dan in aanraking komt met initiatieven van de gemeente of op de vroegsignaleringsradar verschijnt, heb je al een achterstand.
Maar wie weet is dat de volgende stap. We hebben nu in ieder geval eerst de noodmaatregelen om te voorkomen dat schulden onnodig nóg hoger worden, daarna volgt de verdere invoering van het actieplan en wie weet komt er dan straks ook nog eens een keer extra aandacht voor preventie.
Wat vind jij van deze noodmaatregelen én de algemene inzet die de overheid toont om schulden aan te pakken?
Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!
Goed dat de Ombudsman zich hier sterk voor maakt. De boetes maken alleen maar dat mensen verder in de problemen raken. Goede plannen van de overheid.
Je zegt ook in je blog: Waarom niet meer inzetten op onderwijs?
Tegenwoordig hoor je steeds meer dat soort geluiden dat kinderen veel vaardigheden niet leren op school. Maar sorry hoor, dat hoort wat mij betreft toch echt bij de opvoeding, dus bij de ouders en zeker niet bij de school.
Zelf ben ik opgevoed met de gedachte: ga nooit in de schulden. Als je iets wilt, dan ga je daarvoor sparen. Sinds mijn 20 ste jaar houd ik een kasboekje bij en dat geeft overzicht. Zorg dat je altijd minder uitgeeft dan wat er binnenkomt. Dat doe ik gewoon in een simpel schoolschriftje.
Je zegt ook in je blog dat het voor kinderen nu supercool is een Iphone te hebben. Ik ben bezig met mijn tweede mobiele telefoon in mijn leven en heb nog nooit een smartphone gehad. Ik vind het veel te duur.
Over merkkleding heb ik nog een leuke: toen ik op de middelbare school zat was het “helemaal in” een bepaald merk zwarte corduroy broek te hebben. Daar vroeg ik om bij mijn moeder. We gingen naar de winkel en ze liet een andere zwarte broek zien van een ander merk. Ik zei nee, het moet echt van dat ene merk zijn. De goedkope was zeg maar 40 gulden, het echte merk was 70 gulden. Toen deed mijn moeder het volgende: ik geef jou 70 gulden en daarvan kan jij die dure broek kopen. Maar je mag ook van het geld het goedkopere merk kopen en wat je overhoudt mag je houden. Wat denk je dat ik heb gekozen? De goedkope. ha ha. Goede les van mijn moeder.
Persoonlijk vind ik dat inderdaad ook de taak van de ouders. Voor mijn idee wordt er al veel te veel aan opvoedingstaken afgeschoven op de school. Tegelijkertijd; veel van de ouders van nu zitten dus in de schulden. Blijkbaar hebben die zelf ook niet helemaal meegekregen wat handig/verstandig is. En het probleem wordt alleen maar groter. Dan denk ik dat het op een gegeven moment ook goed is om te werken met de realiteit en zoiets wél op school te geven. Als ik het me niet vergis, waren dit soort vakken vroeger namelijk wél onderdeel van het lespakket.
En een hele goede les van je moeder! Dan maak je de keuze zelf en blijft de les denk ik ook héél goed hangen!
Ik ben het met je eens dat het goed zou zijn om jong te beginnen met voorlichting. Een iPhone is inderdaad superduur, maar veel kinderen hebben die dingen wel. Daar kan ik me best over verbazen. Mijn dochter reist bewust elke dag op en neer naar haar studie om geen schulden te hoeven maken. Ik vind dat over studieschuld soms ook best makkelijk wordt gedaan, terwijl het best belastend is lijkt mij.
Ja, het lijkt mij ook heel belastend. Want als je dan klaar bent met school en aan je ‘volwassen leven’ (bijvoorbeeld met huis/auto) wilt beginnen, dan zit je nog vast aan een schuld die je hebt gemaakt voor toch vaak redelijk onnodige dingen. Ik heb idd ook jaren heen en weer gereisd, 2 uur heen en 2 uur terug. M’n ouders zeiden dat ik daar gratis kon wonen en als ik wat moest huren, dan had ik het met de stufi ook niet gered. Dan was het dus verplicht werken voor de huur, of inderdaad schulden aangaan. Dat trok me allebei niet zo erg…
Goed dat er eindelijk eens iets gaat gebeuren! Want dit word wel heel erg. En ik ben het ook volledig met je eens dat kinderen gewoon geleerd moet worden hoe je (goed) met geld kunt omgaan. Want ouders doen dat gewoon niet (genoeg). Uiteraard zijn er altijd kinderen die het wel geleerd worden, maar sommige ouders kunnen het zelf ook niet en dan kun je het je kind ook niet leren. Anderen zullen er ‘geen tijd voor hebben’ of gewoon niet bewust aan denken. Dus ik ben voor preventie!
Maar wellicht is het verstandig om dat niet alleen op kinderen te richten maar ook op de volwassenen van nu. Zodat ook zij de kans krijgen weer goed op de rit te komen. Want als zij er nooit iets over geleerd hebben dan maken ze gemakkelijk dezelfde fout weer opnieuw.
Ik vind het best wel schokkend dat er in Nederland zoveel mensen zijn met (zware) schulden en ik denk inderdaad dat de oplossing ook voor een groot deel in onderwijs ligt. Natuurlijk zou het mooi zijn als elke ouder een goede financiele opvoeding geeft, maar er moet nou eenmaal een inhaalslag gemaakt worden, want je kunt van ouders die geen idee hebben en in de schulden zitten niet verwachten dat ze aan hun kinderen leren hoe het wel moet.
Ik heb een hele goede financiële opvoeding gehad. En nog kwam ik in de WSNP. Komt het doordat ik toch niet goed had geluisterd naar mijn ouders? Komt het door de school omdat ze er niks over hadden verteld? Komt het door een verslaving? Komt het door derde? Of komt het omdat ik de spreekwoordelijke gat in mijn hand heb? Nou ik kan je vertellen dat het niet komt door mijn ouders, ook niet door school, ook niet omdat ik een spreekwoordelijke gat in mijn hand heb en ook niet door een verslaving, want dat heb ik niet. Wel voor een deel door derde. Maar ook omdat je soms belachelijk lang moet wachten op een vorm van uitkering. Of omdat je zomaar op straat komt te staan als je partner je het huis uit zet.
Ik denk dat de reden per persoon verschillend is en daar eerst naar moet kijken. Eerst kijken wat de daadwerkelijke regel is en daar een conclusie uit trekken.
Waar ik het wel mee eens ben, is de studiefinanciering. Dat is wel de grootste kostenpost voor jongeren en ze zitten gelijk in de schulden, dat moeten ze weer terug draaien naar hoe het vroeger was. En niet gelijk de studerende met een schuld opzadelen.
Dacht dat ze tegen 0% rente kunnen lenen en er tig jaar over mogen doen om terug te betalen.
Hoor zelfs die maximaal lenen en gebruiken om bitcoins e.d. Aan te schaffen…
Ik heb ruim 17 jaar op een deurwaarderskantoor gewerkt en ik kan je zeggen er zijn veel redenen waarom mensen in de schulden komen maar jammer genoeg ook voldoende redenen waarom die schulden vaak alleen maar meer en meer worden. Veel mensen laten het maar gaan, als ze op een bepaald punt komen. Dan maakt het toch niet meer uit. De stap naar hulpverlening is groot en de schaamte maakt dat men er niet makkelijk over praat. Zoek je uiteindelijk hulp, dan duurt het vaak nog maanden voordat er überhaupt iets op gang komt. Wachtlijsten. Maar ondertussen blijven de brieven binnenkomen. Laagdrempelige snelle hulp is nodig. Je ziet dat bijvoorbeeld woningstichtingen al vrij snel bij een huurschuld naar mensen toe gaan. Praten. Naar oplossingen kijken. Dat is top. Kijken hoe je mensen kunt helpen. Zodat de schulden worden weggewerkt en mensen hulp krijgen bij het goed omgaan met geld. Bijvoorbeeld dat je afbetalingsregelingen treft voor je schulden maar dat je dan wel verplicht een cursus/workshop moet doen. En ik vindt dat er op de basisschool al aandacht moet zijn voor geldzaken. Leer kinderen dat lenen niet normaal is, sparen wel. Wie weet wat ze ouders thuis nog kunnen leren.