Minder werken en de economie

Minder werken en de economie

Het is een veelgehoord argument als het gaat om minder werken: dat is slecht voor de economie. Als iedereen dat doet, dan ons land er helemaal aan. Daar zit voor mij wel een kern van waarheid in. Want: werkende mensen betalen belasting. En die belasting wordt gebruikt om bijvoorbeeld een goed sociaal vangnet op te zetten, de wegen te onderhouden, betaalbaar onderwijs te kunnen bieden, enzovoorts. Maar onlangs las ik in het boek The Art of Frugal Hedonism: A Guide to Spending Less While Enjoying Everything More een heel andere kijk op minder werken en de economie. En dat was bést een eye-opener.

Minder werken en de economie

Werk wordt nu gezien als iets dat goed voor je is. Als je werkt, dan draag je ergens aan bij. Dan vervul je je rol in de maatschappij. Dat was vroeger niet zo. En dan bedoel ik niet opa-oma-vroeger, maar toen-we-nog-moesten-jagen-voor-eten-vroeger. De oude Grieken – die toch wel als wijs gezien worden – waren er ook niet dol op. De woorden die zij in hun vocabulaire hebben en die met werk te maken hebben, zijn allemaal negatief. Dit ging – ook in bijvoorbeeld landen als Frankrijk – nog door tot de 15e eeuw, waar men na elke drie dagen een officiële feestdag had. En de industriële revolutie was in principe bedoeld om mensen met behulp van machines minder te kunnen laten werken.

In principe proberen mensen van oudsher dus al minder te werken. En tot de twintigste eeuw lukte dat meestal ook. En vanaf dat moment veranderde er iets.

Voor je verder leest, wil ik je iets vragen...

Is jouw geld op voordat je maand voorbij is? Wil je weten wat de beste spaarmethodes zijn?

Overweeg je om aan de slag te gaan met beleggen , maar weet je niet waar je moet beginnen?

Meld je dan nu aan voor mijn inspiratiemail - met content die je nergens anders vindt!

Consumptie

Toen er, dankzij technologische ontwikkelingen, steeds meer sneller kon, begonnen we ook meer te willen. Ons consumptiepatroon veranderde en daardoor ook de behoefte aan geld. Of aan werk, net hoe je het ziet. Met de levensstijl van bijvoorbeeld opa’s en oma’s, redt vrijwel iedereen het wel met een salaris van bijvoorbeeld 15-20 uur werken. En als iedereen zo zuinig zou leven, dan maakt het ook niet uit dat er minder banen zijn om de spullen te produceren, want niemand heeft die spullen dan nodig. Dan biedt het juist de mogelijkheid voor iedereen om minder te werken.

Die gedachte had Henry Ford, de man die vooral bekend is van de ontwikkeling van de T-Ford én de lopende band, in 1914 al. Hij zag dat meer werken ten koste ging van productiviteit en besloot het aantal uren dat mensen in zijn fabrieken werkten drastisch naar beneden te brengen. Bovendien was dat toch waar technologie voor bedoeld was: om mensen het werk niet te hoeven laten doen. Veel industriëlen volgden zijn voorbeeld. Daarna ging het echter toch weer ‘mis’ en werd werk steeds meer als een soort ideale dagbesteding gezien. Werk leverde geld op en van dat geld kon je dingen kopen om je leven nóg fijner te maken.

Geld maakt niet gelukkig, maar geen geld ook niet.

En daar zit ook een kern van waarheid in, maar er zit tegelijkertijd een grens aan. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat je optimaal gelukkig bent met een inkomen dat tussen de 60.000 en 75.000 dollar per jaar (laten we zeggen: 50.000 en 65.000 euro) ligt. Dat is de sweetspot. En zo is het ook met consumptie. Als je niets hebt, dan word je daar niet blij van. Maar als je genoeg hebt om van rond te komen én genoeg tijd overhoudt om daarvan te kunnen genieten, dan is het een ander verhaal.

Lees ook: Over tijd en geld: wat kost iets echt?

Voordelen van onze economie

Natuurlijk heeft de manier waarop we nu werken bepaalde voordelen. Zo komt er door deze ‘werkende cultuur’ veel geld in de schatkist. Dat geld kan weer gebruikt worden voor mooie wegen, betaalbaar onderwijs, een sociaal vangnet, maatschappelijke projecten, enzovoorts.

Bovendien gaan ontwikkelingen op deze manier heel snel. Dat is weer goed voor de economie, want daardoor komen er vaak meer banen, is er meer geld beschikbaar, kunnen de lonen omhoog en kan de algemene levensstandaard óók weer omhoog. Over het algemeen wordt dat ook gezien als een voordeel.

Daarnaast heb je natuurlijk nog wat praktische voordelen op kleinere schaal. Als mensen aan het werk zijn, hebben ze geen tijd om ongein uit te vreten en de hele dag op straat te hangen. Mensen die werken kunnen vaak hun eigen broek ophouden, waardoor ze geen beroep hoeven te doen op voorzieningen van de staat, zodat die beschikbaar blijven voor mensen die het wél echt nodig hebben.

En de nadelen…

Maar het is niet allemaal zo mooi als het klinkt. Er komt veel geld in de schatkist, maar dat gaat er soms ook even hard weer uit aan dingen die misschien niet helemaal nodig zijn. Die we zelf niet zouden aanschaffen, als het kasboekje van de staat ons eigen kasboekje zou zijn. Uitgaven waar ik bijvoorbeeld persoonlijk niet echt een voorstander van ben, zijn:

⚛️ de miljoenen die worden uitgegeven aan in meer of mindere mate spuuglelijke kunstwerken, die volgens mij ook maar beperkt gewaardeerd worden (voor een mooiere omgeving heb ik liever dat er een bos aangeplant wordt…)

✳️ inmiddels iets ingeperkt, maar: de miljoenen die gaan naar wachtgeld voor politici. Vaak is een politieke functie een geweldige springplank voor een of ander leuk betaald commissiebaantje, dus waarom gelden de gewone regels omtrent werkloosheid, ww en een nieuwe baan zoeken niet voor deze mensen?

⚛️ sponsoring van evenementen, sporten en andere activiteiten waarvoor blijkbaar zo weinig belangstelling is, dat ze ongesponsord niet kunnen bestaan. Als het een belangrijk maatschappelijk doel dient is het natuurlijk wat anders, maar dat is regelmatig niet het geval.

Daarnaast kost deze vorm van samenleving ook heel erg veel. We hebben te maken met hele hoge zorgkosten, die deels veroorzaakt worden door stressgerelateerde problemen. En dan heb ik het nog niet eens over de kosten voor maatschappelijk werk, gemaakt omdat hele generaties opgroeien zonder goede begeleiding van hun ouders. Die moeten namelijk steeds vaker met z’n tweeën werken, om een beetje rond te kunnen komen. Of misschien wel beter gezegd: om een beetje mee te kunnen doen.

Utopia

Wij (vriend en ik) hebben een beetje een guilty pleasure. Wij kijken namelijk Utopia. Voor wie het niet kent; het is een programma dat inmiddels zo’n 4 jaar loopt (zo lang kijk ik het overigens nog niet) en waarin ‘echte’ mensen gevolgd worden die vanaf bijna 0 hun ideale samenleving opbouwen. Voor ongeveer de helft van de mensen betekent dat ook een bedrijf opzetten en keihard werken, voor de andere helft komt dat neer op niet bijzonder veel doen. Voor beide vormen lijkt wat te zeggen: de mensen die hard werken, verdienen geld en houden de boel draaiende, maar ze verliezen een beetje hun kijk op de ‘samenleving’. De mensen die bijzonder weinig doen genieten in de eerste instantie meer van die samenleving, maar verzanden al vrij snel in passief gedrag. Bovendien halen die géén geld binnen om de rekeningen te betalen.

In dat kader dacht ik hier eens over na. Ik ben zelf ook wel een klein beetje een workaholic. Ik vind het leuk iets te kunnen creëren, ook al is het digitaal. En ik vind het ook prettig om het gevoel te hebben dat ik bepaalde dingen zelf in de hand heb. Dat ik extra geld kan verdienen om de hypotheek af te lossen (als ik die nu zou hebben). En ik ben er niet blij mee, maar ik zie het belang van het spekken van de schatkist ook wel in. Je leeft nu eenmaal niet alleen op de wereld.

Omslagpunt

Maar: wat is het omslagpunt? Wat is hierin de sweetspot? Wanneer zeg je: meer dan dit werk ik niet, want ik heb het niet nodig? Vanaf wanneer wordt je tijd meer waard dan je geld?

Zou het haalbaar zijn om terug te gaan naar een samenleving waarin we massaal minder willen hebben, minder werken. En waarbij het dus niet erg is dat er minder banen zijn? Of is dat eigenlijk helemaal niet wenselijk?

Ik ben wel heel benieuwd hoe jullie hierover denken. Is onze huidige cultuur/economie goed zoals hij is, of zijn er wél kansen voor een grootschalige omschakeling?

Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!

Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!

Ontdek waar jij geld laat liggen


Adine @ LekkerLevenMetMinder

Nadat ik in 2010 'wakker' werd met een hypotheek van ruim 400.000 euro, tegen 6% rente, gooide ik het roer om. Ik loste in razend tempo zo'n 70.000 euro af, minimaliseerde stevig én ging bewust kleiner wonen. Op Lekker Leven Met Minder deel ik mijn verhaal en schrijf ik over consuminderen, hypotheken, aflossen, sparen, besparen en zuinig leven, maar ook over financiële vrijheid, rust en mijn zoektocht naar een rijk en tevreden leven.

14 Comments
  1. Interessant onderwerp en mooie dilemma’s! We hebben een cultuur gekweekt die gericht is op consumptie en groei, daar begint het mee. In 1930 verwachtte Keynes dat we dankzij automatisering nog maar een werkweek van 15 uur zouden overhouden. De vraag is waarom dat niet gelukt is. Waarschijnlijk omdat we veel werk hebben gecreëerd waarbij geen productie meer wordt geleverd. En ja, ik denk dat we in onze maatschappij betaald werk veel te heilig hebben gemaakt. Dat is één van de aanleidingen voor mijn boek (in wording) geweest.

    1. Dat ‘heilig maken’ is eigenlijk echt iets van de laatste eeuw, dat was daarvoor veel minder zo. Apart eigenlijk; dan werk je toe naar zo min mogelijk werken en ergens gaat het dan zó ontzettend mis, dat de daarop volgende generaties compleet overwerkt raken…

  2. Doe mij maar zo’n omschakeling. Ik vind dat er door de maatschappij nu veel te teveel van de mens geëist wordt. Er zijn niet voor niks zoveel mensen met burn outs en andere stress gerelateerde klachten. Je kunt ook teveel willen. Ik vind dat iedereen die wil lekker veel moet kunnen werken, maar dat je ook niet met de nek aangekeken moet worden als je bv 16 uur per week werkt. Mits je daarvan rond kunt komen dan.
    Maar dan moet je ook niet gaan janken als je een paar jaar niet op vakantie kunt en niet mee kunt doen met alle nieuwste trends als je ervoor kiest om b.v. die 16 uur p.w. te werken. En dan heb ik het puur over mensen die er zelf voor kiezen, niet over mensen die het niet kunnen vanwege gezondheid.

    1. Klopt, het is jammer dat daar momenteel toch op een bepaalde manier wat op neergekeken wordt. En dan moet ik ook wel zeggen; er zijn nog maar weinig mensen die daar voor kiezen en inderdaad hun eigen broek ophouden. Vaak heb je toch dat die mensen dan een (meer) werkende partner hebben. Op zich ook niets mis mee, maar ik zou voor mezelf wel graag een situatie hebben waarin ik minder zou werken, maar wél onafhankelijk zou blijven. Anders kan het alsnog zo zijn dat je bij onverwachte gebeurtenissen al heel snel in de problemen komt.

      1. Ja zeker jammer. Het ligt er natuurlijk ook een beetje aan hoe je mindset is of je het ermee kunt redden of niet en wat je huur of hypotheek is. Maar als je gewoon nette woonlasten hebt, dan is het prima te doen wanneer je niet al te veeleisend bent (als alleenstaande zonder kinderen zoals ik dus ben). Wanneer je maar kunt blijven sparen kom je ook niet zo snel in de problemen! Ik zou ook niet volledig afhankelijk willen zijn van een partner, als dat ineens wegvalt dan zit je met de shit om het maar even zo te zeggen.

  3. Robotisering zou best wel eens dezelfde impact kunnen hebben als de industriele revolutie. Een nieuwe revolutie waarin de huidige economie compleet veranderd zou niet eens zo gek zijn.

    Persoonlijk vind ik dit een enorm interessant onderwerp om over na te denken. Aan de ene kant lijkt het me heerlijk om niet afhankelijk te zijn van een baan. Aan de andere kant zou ik iemand willen zijn die juist bezig blijft. Niet vanwege het geld, maar puur omdat het kan, het leuk is of het een grote impact kan maken.

    Geld voor je laten werken is in mijn ogen dan ook wel de ideale situatie. Minder werken, maar niet minder verdienen. Best of both worlds zeg maar.

    1. Het gekke is: in de industriële revolutie was het juist het idee om het werk te ‘robotiseren’ (nou ja, voor begrippen uit die tijd dan), zodat mensen meer tijd vrij hadden. Toen werd dat als wenselijk gezien. Nu schiet iedereen in de stress over het idee om straks niet meer nodig te zijn. En die situatie klinkt inderdaad goed: minder werken, niet minder verdienen. Of eigenlijk: slimmer werken!

  4. In mijn ogen is het tijd voor verandering, zie de torenhoge cijfers van mensen met een burn out, depressie, zelfdoding. Maar ik denk niet dat de maatschappij klaar is voor verandering. Er is té veel geld mee gemoeid. Dat hou je niet zomaar tegen. In mijn ogen is dit een zeer vijandige maatschappij geworden en is het heel hard: ieder voor zich. Je moet gewoon zorgen dat je blij bent met je eigen beslissingen: ofwel minder geld verdienen en De tering naar de nering zetten, ofwel keihard met twee gaan werken en heel veel consumeren.
    Er is ook een alternatief: je kijkt wat de regeltjes zijn die je het beste kan gebruiken: of je probeert op een korte tijd zoveel mogelijk geld te verzamelen om eerder te kunnen stoppen met werken, óf je verzint een manier om passief inkomsten te krijgen. Dat is de shortcut waar een paar mensen in slagen en waar velen van dromen. En als er té veel mensen de shortcut kennen en erin slagen, gaan de regeltjes van het spel weer aangepast worden. Dat is van altijd al zo geweest 🙂

    1. Dat vind ik inderdaad een heel slim idee, dat zie je ook wel heel veel in de FIRE-community. Het optimaliseren van de mogelijkheden die er zijn, binnen natuurlijk wat mag/toegestaan is. Daar zou ik zelf ook best nóg wat handiger in willen worden!

  5. Ik denk dat het allemaal wel wat minder kan, minder werken, maar dan ook minder consumeren. Voor veel mensen is het lastig om die knop om te zetten. Op veel werkplekken heerst een sfeer waarbij ‘ druk, drukker, drukst’ de boventoon voert. Als je het niet druk hebt doe je iets niet goed. Volgens mij is het juist andersom! Ik doe er niet meer aan mee, werk wel vijf dagen maar weet mijn grenzen aan te geven. En consuminderen is inmiddels een hobby! Op naar een vroeg pensioen!

    1. Lekker bezig! En ik herken heel erg wat je zegt: ‘druk, drukker, drukst’ lijkt bijna wel verworden te zijn tot een statussymbool, terwijl de meeste mensen het toch met een behoorlijk getergde blik zeggen. Iets te doen hebben is fijn, maar als het werk je over de schoenen loopt, dan is dat toch niet echt ideaal.

  6. Ja, daar heeft het kapitalisme en zijn systeem van onbeperkte groei wel voor gezorgd. Toen de machines werden uitgevonden was dat misschien met het idee om minder te moeten werken maar al snel zag men daarin de mogelijkheid om veel méér te produceren en al die producten moesten natuurlijk ook weer verkocht worden. Vanaf toen werden spullen niet meer enkel gemaakt omdat mensen ze nodig hadden maar werd er een afzetmarkt gecreëerd. Maar economische groei kan ook niet eeuwig doorgaan. We lopen nu tegen onze grenzen aan, niet alleen onze grenzen wat betreft werkdruk en zo maar ook de grenzen van de planeet (of de grondstoffen en de vervuiling). Voor mijn part mag iedereen weer collectief “armer” worden en volgens mij zijn we dan ook nog eens gelukkiger

  7. Ik heb een broer en vooral schoonzus die constant de mantra : druk, druk, druk spuien.
    Ik vind het een vorm van domineren en zelfs chanteren. Iedereen moet zich aanpassen
    Aan hún vrije tijd en ook aan hún levensstandaard. Ze beschuldigen me constant van
    Luiheid , profiteren en proberen mij zelfs te straffen. Intussen heb ik geen contact meer.
    Niet leuk.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.